UMOWA ŚMIECIOWA MOTYWUJE, ETAT ROZLENIWIA?

Mniej więcej co trzecia osoba zatrudniona na tzw. umowę śmieciową nadal się kształci. Dotyczy to 28 proc. mężczyzn i 33 proc. kobiet. Tymczasem w grupie osób pracujących etatowo uczy się zaledwie 4 proc. Grupy zatrudnionych na umowy o dzieło bądź zlecenie, jak również pracujących bez umowy, pod wieloma względami bardzo różnią się od tych zatrudnionych na umowę o pracę. Zwraca na to uwagę opracowany na podstawie badań zrealizowanych w 2012 r. raport  Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i Uniwersytetu Jagiellońskiego „Wykształcenie, praca, przedsiębiorczość Polaków”.

W szczególności są to osoby zdecydowanie młodsze – w przypadku umów cywilnoprawnych średnio o 8 lat, a wśród kobiety nawet o 10 lat. Zdecydowanie częściej stanu wolnego i bez dzieci na utrzymaniu.

Według opracowania mniej więcej co trzecia osoba zatrudniona na umowę cywilnoprawną nadal się kształci (28 proc. mężczyzn, 33 proc. kobiet), podczas gdy w grupie osób pracujących etatowo uczących się jest zaledwie 4 proc. Zatrudnieniu na umowy cywilnoprawne wyrażają większą chęć posiadania elastycznego czasu pracy. W wypadku osób pracujących bez formalnej umowy zwraca uwagę bardzo niewielki odsetek osób z wyższym wykształceniem.

Umowy cywilnoprawne (zlecenia i o dzieło) zdecydowanie najczęściej występują w grupie osób najmłodszych – taką formę zatrudnienia w minionych 12 miesiącach zadeklarowało prawie 20 proc. osób poniżej 25 lat i niespełna 7 proc. osób od 25 lat wzwyż.

Mniej więcej do 44. roku udział osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę jest wyższy wśród mężczyzn, potem przewagę zyskują kobiety. Niezależnie od kategorii wiekowej mężczyźni wyraźnie częściej prowadzą samodzielną działalność gospodarczą – różnicę tę widać zwłaszcza w wypadku działalności pozarolniczej.

Powszechniejsza wśród mężczyzn jest także praca w szarej strefie, bez podpisywania formalnej umowy. Kobiety wyraźnie częściej od mężczyzn odbywają praktyki oraz staże i nieznacznie częściej pracują na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Generalnie zdecydowanie dominującą formą zatrudnienia jest umowa o pracę, którą dysponuje prawie połowa mężczyzn i kobiet. Jedynie w grupie kobiet poniżej 25 lat częstsze od umów o pracę było zatrudnienie w ramach praktyki bądź stażu.

W kolejnych kategoriach wiekowych systematycznie rośnie odsetek osób prowadzących własną działalność – u mężczyzn maksimum (20,2 proc.) przypada na kategorię 45-54 lata, a u kobiet nieco wcześniej, tj. 35-44 lata (13,6 proc.). Odsetek osób pracujących na podstawie umowy cywilnoprawnej jest największy wśród najmłodszych pracowników i w kolejnych kategoriach wiekowych stopniowo spada.

Zwłaszcza widoczne jest to wśród pań – spadek z 13,6 proc. do 3,3 proc. Najmłodsi pracownicy częściej od innych przyznają, że w minionym roku pracowali bez podpisania formalnej umowy.

(Na Marginesie o Marginesie nr 44)