Oblicza lokalności. Organizacje pozarządowe na wsi – badania Klon/Jawor
Co czwarta organizacja pozarządowa w Polsce ma siedzibę na wsi. Oznacza to, że na terenach wiejskich jest aktywnych około 25 tys. stowarzyszeń i fundacji. Są to głównie stowarzyszenia mieszkańców o szerokim profilu działania oraz aktywne w wielu obszarach – organizują festyny, opiekują się miejscowymi zabytkami, dostarczają pomoc potrzebującym mieszkańcom okolicy. Dodatkowo, w wiejskich społecznościach działa wiele podmiotów społecznych, które nie sformalizowały swoich działań poprzez rejestrację fundacji czy stowarzyszenia. Są to przede wszystkim ochotnicze straże pożarne, kluby sportowe i koła gospodyń wiejskich.
Wiejskie organizacje zazwyczaj działają wyłącznie lokalnie – na rzecz najbliższego sąsiedztwa, w skali gminy czy powiatu. Działają one na rzecz dobra wspólnego członków społeczności, odpowiadają na ich potrzeby, diagnozują i reagują na pojawiające się problemy.
Tak jak nie ma jednego modelu polskiej wsi, tak też nie ma jednego schematu angażowania społeczności wiejskiej. Niemniej, ze względu na funkcjonowanie w określonym kontekście, na który składa się m.in. działanie w małej skali, dla małej społeczności o bliskich i bezpośrednich relacjach, wiejskie organizacje pozarządowe mają swoją specyfikę. Chcemy przyjrzeć się jej bliżej.
Co wyróżnia organizacje wiejskie od organizacji działających w miastach czy organizacji działających w skali ogólnopolskiej? Czy mają takie same problemy, czy mierzą się z podobnymi wyzwaniami? Jaka jest rola lidera organizacji wiejskiej? Jak bliskość i nieformalność relacji wewnątrz lokalnej społeczności wpływa na współpracę z partnerami samorządowymi?
Stowarzyszenie Klon/Jawor podjęło próbę lepszego zrozumienia specyfiki organizacji wiejskich. Zorganizowaliśmy trzy seminaria poświęcone omawianej tematyce: spotkania z przedstawicielami i przedstawicielkami lokalnych społeczności w Brzeźniu, woj. łódzkie i w Dzierzążni, woj. mazowieckie, oraz spotkanie w Warszawie z ekspertami i ekspertkami zajmującymi się tematyką wiejską w ramach pracy naukowej lub pracy w organizacjach branżowych.
[…]