W stronę nowego modelu polityki społecznej – wywiad z prof. Barbarą Gąciarz, cz. 2

Aktywizacja zawodowa powinna być w większym stopniu zorientowana na wspieranie osób niepełnosprawnych. To pracownik jest podmiotem na rynku pracy i to on powinien być wspierany, nie zaś pracodawca. Świadczenia PFRON-owskie powinny być więc w większym stopniu przypisane do osób niepełnosprawnych, co pozwoliłoby im na usamodzielnienie się, na zwiększenie niezależności od systemu wsparcia. – prof. Barbara Gąciarz

 

Redakcja WDP: Redakcja WatchDogPfron stoi na stanowisku, że w Polsce w zbyt dużym stopniu rehabilitacja zawodowa jest utożsamiana ze wspieraniem zatrudnienia (90% środków PFRON przeznaczanych jest na wspieranie zatrudniania). Czy podziela Pani ten pogląd?

Aktywizacja zawodowa powinna być w większym stopniu zorientowana na wspieranie osób niepełnosprawnych. To one są podmiotami konkurującymi na rynku pracy, pracownikami, i to one powinny być wspierane, nie zaś pracodawcy, jak to się dzieje obecnie. ŚwiadczeniaPFRON-owskie powinny być więc w większym stopniu przypisane do osób niepełnosprawnych, co pozwoliłoby im na zmniejszenie uzależnienia od systemu pomocy społecznej (a nawet całkowite wyjście z niego) i usamodzielnienie się. Obecny system jest jednak wygodny z administracyjnego punktu widzenia – środki płynące do pracodawcy są rozliczane według w miarę prostego mechanizmu: zabieramy tym, którzy nie zatrudniają osób niepełnosprawnych, a dajemy tym, którzy takie osoby zatrudniają. Nie od dziś jednak wiadomo, że tego typu podejście generuje patologie. W zasadzie to, co dzisiaj jest realizowane w polityce, możemy nazwać retroaktywną odpowiedzią na problemy bieżące. Gdy pojawia się problem, politycy szukają prostego rozwiązania, by móc następnie „pochwalić się”, że dzięki ich działaniom coś się zmieniło.

Problemem w procesie aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych jest również podejście pracodawców. By mogły nastąpić pozytywne zmiany w tym zakresie, potrzebna byłaby głęboka świadomościowa zmiana i podjęcie dialogu na linii pracodawcy-niepełnosprawni. Pracodawcy powinni zrozumieć, że z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych wiążą się nie tylko finansowe korzyści. Nie chodzi też o to, by altruistycznie wspierać osoby niepełnosprawne. Nie tylko pracodawcy, ale wszyscy powinni dostrzec, że osoba niepełnosprawna to pracownik oraz klient różnych usług, konsument i obywatel. Osoby z niepełnosprawnościami są normalnymi uczestnikami wszystkich najważniejszych obszarów funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki. To w interesie całego społeczeństwa jest ich pełne włączenie w główny nurt życia społecznego. Pamiętajmy, że obecnie w UE rynek towarów i usług dla niepełnosprawnych to ok. 7 mld euro. Ta wartość ciągle rośnie – to jest potencjał dla rozwoju. Trzeba zacząć myśleć w kategoriach szans, czyli jak można przekształcić niepełnosprawność z czynnika wykluczającego w źródło nowych możliwości działania poprzez włączenie rynkowe, włączenie obywatelskie i samodzielne życie.

 

czytaj całość na stronach Watch Dog PFRON